Россия Федерациясе Конституциясе нигезендә һәр гражданин куркынычсызлык һәм гигиена таләпләренә җавап бирә торган шартларда хезмәт итәргә хокуклы, хезмәт өчен түләү бер нинди дискриминациясез һәм федераль законда билгеләнгән минималь хезмәт хакыкүләменнән ким булмаска тиеш, шулай ук эшсезлектән яклану хокукы да булырга тиеш.
Дискриминация нәрсәне анлата сон, ягъни буш эш урыннары яки вакантлы вазыйфалар турында белдерүләр дәҗенесе, расасы, тәнтөсе, милләте, чыгышы, милеге, гаиләсе, җәмгыятьтә тоткан урыны, яше, яшәү урыны, дингә мөнәсәбәте, дингә ышануы, җәмәгать оешмаларында, социаль группаларда торуы яки тормавы керә.
Дискриминация буларак карала алмый торган хәлләргә аерымлыклар, искәрмәләр, өстенлек бирү, шулай ук хезмәткәрләрнең хокукларын чикләү керә:
әлеге хезмәт төре Федераль законда билгеләнгән таләпләр белән билгеләнә;
дәүләт югарылыгында социаль һәм хокукый яклауга мохтаҗ затларны аерым кайгыртуга бәйле;
милли куркынычсызлыкны тәэмин итү, хезмәт ресурсларының оптималь балансын саклау, хезмәт ресурсларының оптималь балансын тәэмин итү, Россия Федерациясе гражданнарын эшкә урнаштыру һәм дәүләтнең эчке һәм тышкы сәясәтенең башка мәсьәләләрен хәл итү.
Беркем дә хезмәт хокукларынан һәм ирекләреннән чикләнгән булырга һәм нинди дә булса аерым өстенлекләргә ия булырга тиеш түгел.
Шулай итеп, пенсия алды яшендәге гражданнарны эшкә алу кагыйдәләре башка хезмәткәрләрне эшкә кабул итү кагыйдәләреннән аерылып торырга тиеш түгел.
Эш бирүче вакантлы вазыйфага игълан ителүдә дәгъва кылучыларның яшенә карата таләпләрне күрсәтергә хокуклы түгел
Эш бирүчеләргә буш эш урыннары яки вакантлы вазыйфалар турында нинди дә булса мәгълүмат булган белдерүне тарату тыела яки хезмәткәрләрнең эшлекле сыйфатларына бәйле булмаган башка шартларга бәйле рәвештә турыдан-туры яки турыдан –туры булмаган өстенлекләрне билгеләү турында («Россия Федерациясендә халыкны эш белән тәэмин итү турында»Россия Федерациясе Законының 25 маддәсе).
Вакантлы вазыйфага эшкә керергэ теләгән кандидатка билгеле бер чиктән артмаган яшь турындагы таләп дискриминация булып тора.
Дискриминация характерындагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында игълан бастырган өчен эш бирүче административ җаваплылыкка тартылырга мөмкин.
Хезмәт законнары аерым гарантияләр, компенсацияләр һәм хезмәткәрнең яше арасында хокукларга бәйлелекне билгеләү мөмкинлеген күздә тотмый.
Гомуми кагыйдәләр буенча (аерым очраклардан тыш) Россия Федерациясе Хезмәт Кодексы тарафыннан хезмәт килешүе төзү өчен яшь чигебилгеләнмәгән. Шуны истә тотарга кирәк: пенсия яшенә җиткән затлар белән хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерү гомуми тәртиптә башкарыла.
Хезмәт килешүе төзүдән баш тарткан затның язмача таләбе буенча, эш бирүче мондый таләпне куйган көннән соң 7 эш көненнәндә соңга калмыйча язма рәвештә баш тартуның сәбәбен хәбәр итәргә тиеш. Хезмәт килешүен төзүдән баш тарткан очракта судка шикаять белдерелергә мөмкин.
Россия Федерациясенең хезмәт законнарын игезендә тыела
- пенсия алды, пенсия яшендәге граждан белән ашыгыч хезмәт килешүен мәҗбүри төзү
- пенсия яшендәге хезмәткәргә пенсия яше житүгә һәм аңа пенсия билгеләнүгә вакыты житү сәбәпле чикләнмәгән хезмәт килешүен өзәргә яки аны ашыгыч хезмәт килешүенә алмаштырырга.
Шулай ук әгәр оешмада хезмәткәрләр саны яки штаты кимиячәк икән, эштә калдыру өчен өстенлекле хокук, яшенә карамастан, югарырак хезмәт җитештерүчәнлеге һәм квалификациясе булган хезмәткәрләргә булырга тиеш.
Дискриминациягә юл куйганда эш бирүче җаваплылыкка тартылырга мөмкин
административ. Дискриминация характерындагы чикләүләрне үз эченә алган эшкә кабул итү турында белдерүне бастырган, эш бирүчегә хезмәт килешүе төзүдән нигезсез баш тарткан, эш бирүче дискриминациясенең башка рәвешләрен керткән өчен һәм аның вазыйфаи затлары административ түләү рәвешендә җаваплылыкка тартылырга мөмкин
гражданлык-хокукый. Суд шулай ук эш бирүчегә хезмәткәрнең хокуклары бозылган, мораль зыян салынган очракта компенсация түләүне билгеләргә мөмкин. Моннан тыш, суд эшкә алудан баш тартуны законсыз дип танырга һәм эш бирүчене граждан белән хезмәт килешүе төзергә мәҗбүр итәргә мөмкин
җинаять. Дискриминацияләгән өчен гаепле вазыйфаи зат штрафка, төзәтү, мәҗбүри эшләргә хөкем ителергә мөмкин, шулай ук ул билгеле бер вазыйфаларны биләү хокукыннан мәхрүм ителергә яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм ителергә мөмкин.